Tonnoù, gwagennoù, houlennoù, tarzhoù, goafoù, koummoù ha moarvat koleoù, bernioù, rolladennoù, taolioù pe washoc’h !...
Entre 1555 ha 1575 zo bet kizellet un enskrivadur brezhoneg en diavaez da vered Ploubêr ha se gant lizherenn gotek...
Tri mil boulc’hurun ! Morlaeron Meurlarjez ! Pennoù-chatal ! Morbreizherien gwelien ! Tri mil boulc’hurun an tri mil...
Hir-hir e vefe kontañ hag adkontañ an istor karantez zo etre ar sistr (ar chistr, ar jistr, ar jist’, hag ar sit...
Kemenn... Pan varve unan bennak... Mont da gemenn ([mõn də djemεn] a veze lâret). D’ar c’houlz-se, ur c’houlz...
Kregiñ a ra ar mizioù du gant an dibunadegoù dirak bezioù tud ar familh, dirak bezioù tud tost dimp, dirak bezioù...
Etre Tregeriz hag an Aotroù Erwan Helovri a Gervarzhin zo ur gompagnunelezh dibaouez ha divrall abaoe un eizh kantved...
Ar festoù-noz ! Ma zo ur merk pouezus en hon c’hevredigezh a herie eo ar festoù-noz. Na lârit ket ar fest-noz zo un...
Petra dalvez ar ger gwalarn ? Talvezout a ra : Roud-avel lec’hiet keit-ha-keit diouzh ar c’hornôg ha diouzh an norzh....
Un testeni fromus zo bet distaget er sadorn all, en Arc’hantred-ar-Genkiz (nepell diouzh Gwitreg), en penn-pellañ ar...
Gwerz ha karantez a oa bet gwelet er wezh all. En taol-mañ eo ur werz hervez renkamant an Uhel hag a zo kinniget amañ : Gwerz lestr ar Porzh-Gwenn, ur werz o kontañ darvoudoù kriz. Ur werz dastumet en 1836, met gant darvoudoù o kas ac’hanomp d’an XVIIIvet kantved moarvat, marteze koshoc’h.
Ar gwerzioù zo unan eus merkoù bras hon lennegezh dre gomz (gant ar c’hontadennoù, ar c'hrennlavaroù, etc). Lod a lavar n’eus ket moaien da lâret « lennegezh » eus ar seurt-se dre ma rank bezañ skrivet...
Herie bremañ en deus sant Erwan gwisket e vragoù glas, da lâret eo eo digoc’henn an amzer ! Souezhus a vo respontet din, ya, rak pegen gwir e teu dimp ar pevar amzer en korf ar memes devezh.
N’haller ket komz eus Kêr-Iz hep komz eus tudennoù brudet mat, unan bennak anezhe anavezet mat en Trevoù evel a welfomp.
Ma zo ur vojenn – pe ur mit (gwengel e brezhoneg chik) eme lod – eo hini Kêr-Iz. Bezañ eo mojenn vrudet ar c’hêrioù beuzet gant ar mor. Ar vojenn zo anavezet e pep lec’h war an arvor e kornôg Europa : bezañ eo roud ar mor oc’h uhelaat d’ar c’houlz, pell-pell zo, ma oa ar skorn bras o teuziñ, ovont da dour.
Ma zo ur pesk en devo merket sevenadur ar vro eo ar moru sec’h ha sall. Memor ar vro zo leun a veajoù hir ha kalet ar baotred yaouank, pe goshoc’h a-boan, aet da vorueta war-du ar morioù yen, war-du an Douar-Nevez pe an Island. Buhezioù spontus...
Pa vez anv eus gwrac’hed e teu meur a dra da spered an dud. Ar besketourien a soñjo diouzhtu en ur pesk. Ar begoù lipous a soñjo er memes pesk, mat da debriñ. Bezañ e ranker goût poazhat ar wrac’h avat ! Poazhet er forn eo mat-tre, kredit ac’hanon.
Kroget e vo ar rummad kronikennoù-mañ gant un tamm son bet dastumet e 1889 en Trevoù digant Paolig ar C’halvez. Embannet e oa bet gant Fañch an Uhel (Sonioù levrenn I, pp. 20-23).Evit ma vo aezetoc’h al lenn eo lakaet ar skrid er skritur a-vremañ.
