Tonnoù, gwagennoù, houlennoù, tarzhoù, goafoù, koummoù ha moarvat koleoù, bernioù, rolladennoù, taolioù pe washoc’h !...
Entre 1555 ha 1575 zo bet kizellet un enskrivadur brezhoneg en diavaez da vered Ploubêr ha se gant lizherenn gotek...
Tri mil boulc’hurun ! Morlaeron Meurlarjez ! Pennoù-chatal ! Morbreizherien gwelien ! Tri mil boulc’hurun an tri mil...
Hir-hir e vefe kontañ hag adkontañ an istor karantez zo etre ar sistr (ar chistr, ar jistr, ar jist’, hag ar sit...
Kemenn... Pan varve unan bennak... Mont da gemenn ([mõn də djemεn] a veze lâret). D’ar c’houlz-se, ur c’houlz...
Kregiñ a ra ar mizioù du gant an dibunadegoù dirak bezioù tud ar familh, dirak bezioù tud tost dimp, dirak bezioù...
Etre Tregeriz hag an Aotroù Erwan Helovri a Gervarzhin zo ur gompagnunelezh dibaouez ha divrall abaoe un eizh kantved...
Ar festoù-noz ! Ma zo ur merk pouezus en hon c’hevredigezh a herie eo ar festoù-noz. Na lârit ket ar fest-noz zo un...
Petra dalvez ar ger gwalarn ? Talvezout a ra : Roud-avel lec’hiet keit-ha-keit diouzh ar c’hornôg ha diouzh an norzh....
Un testeni fromus zo bet distaget er sadorn all, en Arc’hantred-ar-Genkiz (nepell diouzh Gwitreg), en penn-pellañ ar...
Adalek an niverenn-mañ eus ar c’heleier e vo kinniget deoc’h un tamm kronikenn vrezhoneg. Bep sizhun, n’eo ket sur ! Met ingal a-walc’h memes tra.
Trugarez da Janine Troadeg evit bezañ kinniget dimp plas er c’heloioù. Kement-mañ a ziskouez e vez kemeret ar brezhoneg e kont gant ti-kêr an Trevoù.
Bezañ’vo eus ur gronikenn o pleal gant a-bep seurt traoù, tro-dro d’an Trevoù, evel just, met ivez tro-dro da Dreger, pe da Vreizh pe d’ar bed holl, kement hag ober !
Ar gronikenn a c’hallo bezañ sevenadurel, lennegel, pe war traoù simpl buhez ar pemdez... hervez an degouezh.
Evel just e vefomp laouen o kaout ho soñj. Ha mar degouezh ganeoc’h kaout ar c’hoant da ginnig ur gronikenn ivez, kasit keloù. Digor eo an traoù.
E fin pep pennad e vo kavet levrioù pe pennadoù da lenn (gant al liammoù internet mar be tu). Un doare da gaout an troidigezhioù hag ivez da vont pelloc’h ganti !
Herve Bihan
https://trevou-treguignec.bzh/un-breton-de-trevou-herve-bihan-parle-ecrit-aux-bretons-kronikenn-1/
Tonnoù, gwagennoù, houlennoù, tarzhoù, goafoù, koummoù ha moarvat koleoù, bernioù, rolladennoù, taolioù pe washoc’h ! Pinvidik-mor...
Entre 1555 ha 1575 zo bet kizellet un enskrivadur brezhoneg en diavaez da vered Ploubêr ha se gant lizherenn gotek stummet kaer. Un enskrivadur war vein a c’haller lenn herie an dez hep lakaat lunedoù war beg e fri, nemet e vije berr-berr e weled !
Tri mil boulc’hurun ! Morlaeron Meurlarjez ! Pennoù-chatal ! Morbreizherien gwelien ! Tri mil boulc’hurun an tri mil diaoul ruz kornek ha lostek ! Bajaneg ! Beulke ! Anduilhenn ! Azen kornek ! Babouzeg ! Laer-e-voued ! Istrogell ! Buzore ! Kampinod ! Lochore ! Genaoueg ! Lonk-e-sizhun ! Troc’her-buzhug ! Penton ! Krener ! Tudaj ! Marmouzien ! Frioù-mic’hi ! Seier-laou ! Lamponed vil ! Viltañsoù ! Tri mil luc’hedenn gamm ! Beulkeed-touet ! Labaskenned ! Boulzouble ! Fri-lous ! Pav-kaol !...
Hir-hir e vefe kontañ hag adkontañ an istor karantez zo etre ar sistr (ar chistr, ar jistr, ar jist’, hag ar sit memes) hag ar Vretoned. O stomog eo un afer all !
Kemenn... Pan varve unan bennak... Mont da gemenn ([mõn də djemεn] a veze lâret). D’ar c’houlz-se, ur c’houlz koshoc’h evit hon c’houlz, ne oa ket eus ar pellgomz hezoug, na deus internet ! Ha pan veze bet ret ober gant ar c’hazetennoù e oa ret kaout pasianted an devezhioù embann !
Kregiñ a ra ar mizioù du gant an dibunadegoù dirak bezioù tud ar familh, dirak bezioù tud tost dimp, dirak bezioù mignoned pe mignonezed. En taol-mañ ne roin nemet ur barzhoneg skrivet pell zo, en-tro 1900 pe se, gant ur beleg, Yann-Vari Gwazdoue, bet ganet en Rospezh en 1871 ha marvet en Plistin en 1938.From, trivliadennoù un den dirak ur bez, hag an den-se a c’hall bezañ n’eus forzh piv ac’hanomp gant e c’hlac’har, e hiraezh, e garantez pe e garantezioù, e bedennoù kristen pe e-maez kement...
Etre Tregeriz hag an Aotroù Erwan Helovri a Gervarzhin zo ur gompagnunelezh dibaouez ha divrall abaoe un eizh kantved bennaket. Badezet pe divadez an dud, n’eus forzh. An Aotroù Erwan zo en hon buhezioù, e stumm pe stumm. E anv memes zo unan eus ar reoù roet kalzik d’an dud ha se pelloc’h evit Treger : Erwan hag Ezwan, Ewan hag Iwan, Youn ha Youenn, Eozen hep kontañ If, hag an If aet peurliesañ da Nif ! Ha marteze un Ewen bennak. Ha gant an dibenn -ig e c’haller doublañ ar gont : toket brav...
Ar festoù-noz ! Ma zo ur merk pouezus en hon c’hevredigezh a herie eo ar festoù-noz. Na lârit ket ar fest-noz zo un elfenn eus hon sevenadur, met ar festoù-noz zo un elfenn eus hon sevenadur ! Re soñj am eus eus ur c’helenner skol-veur o c’houlenn pervezh gant unan eus e studierien da geñver un arnodenn dre gomz bennak : « Komz din eus ar fest-noz ». Egile o respont kenkent : « Met petore fest-noz avat ? ».
Un testeni fromus zo bet distaget er sadorn all, en Arc’hantred-ar-Genkiz (nepell diouzh Gwitreg), en penn-pellañ ar vro war-du ar reter, ha se gant Riwanon Kervella. Bet eo bet mouezh he zad-iou-kozh bet en glec’h meur a viz e kamp heugus Conlie, Kerfank. Kement-se a oa er gouañv 1870-1871. Re vrudet eo istor Conlie evit bezañ adkontet amañ. Nann, re vrudet. War-bouez un munud bennaket marteze ?
N’eus ket toulladoù tud o c’hoût zo bet skrivet ul lodenn, ha bihan e vefe, eus istor ar brezhoneg etre Louaneg ha Perwenan. Evel just n’omp ket pell diouzh Landreger ken brudet abalamour d’ar C’hatolikon. Ul lodennig...
