Selaouit mouezh Jarl Priel o lenn ur pennad tennet eus e levr Ma zammig buhez.
Ma zonton Yann
"Ur pikol levr a c’hallfen skrivañ diwar-benn breudeur ha c’hoarezed ma zad, hag a-zivout ma c’hendirvi, paotred ha merc’hed, met pec’hed marvel a vefe din tremen hep ober meneg eus ma goureontr Yann Dremel, rak n’eus bet biskoazh ha biken ne vo gwelet sebezusoc’h oristal o vale heñchoù Priel. Gouez d’am c’herent all, tamm ebet ne denne na d’e dad na d’e vamm, tud ken fur ha ken sioul ha n’eus forzh piv; diouzh an avel ’ta en divije dleet ober tataig. Paotr yaouank e oa manet evel-just, rak pebezh cholori ma c’hoarvefe d’ar seurt pod-houarn kavout ivez e c’holo!
Da gentañ, den nemetañ ne blede na gant e varv na gant e vlev a dape dezhañ betek e zivskoaz; ober a rae dezho un tammig divegañ ur wech ar bloaz war-dro Nedeleg. N’eo ket ken nebeut-all a-drugarez dezhañ e c’helle kemenerien ar vro lardañ druz o bara, rak troc’hañ ha gwriat a rae e-unan e dammoù dilhad. Ha peseurt danvez a zibabe hañv-goañv, a gred deoc’h? mezer, voulouz, lien, “berlinj”? nann, ma karan, netra nemet an danvez skañv-skañv a bep seurt liv ma vez graet gantañ stignoù-gwele. Stummañ a rae ’ta evel ma ouie ur bragoù, ur jiletenn hag ul levitenn : a-wechoù e veze pikoloù evned ruz o tarnijal war ur vragezenn, ha chas melen o redek gedon a-hed ur vragezenn all, tanfoeltr van ne rae Yann; bugale ar skol ’vat, ne lavaran ket. Bez’ e veze en e gerc’henn ur pezh kolier lem-laka, dek meudad dezhañ, ha war e benn un tog foñs hir gant ur bern seizennoù ruz, glas, ha me oar o tivilhañ hag o fraoñval a-youl ar pevar avel.
Setu aze, kwita, ur pipi! n’am eus gwelet an istrogell-se nemet div pe deir gwech, ha gwell vihan e oan d’ar c’houlz se. Soñj am eus koulskoude e oa liv ar yec’hed warnañ; gant e vlev hir hag e varv gwenn kenañ tennañ a rae da sant Per, met d’ur sant Per a gavfe mat e voued, rak paotr e gof a oa ivez, diouzh klevout ma zad. Siwazh ! kerse bras eo ganin o vezañ n’am eus ket gallet kaout darempred gantañ.
Mont a rae da chaseal, ha pakañ a rae koulz ha den gedon, klujeri, lern, en ur ger, ar pezh a gave, met nepred ne deurveze prenañ un aotre da vale bro gant e fuzuilh. Bez’ e veze gantañ evelato e godell e levitenn a bep seurt liv ur paper skrivet gant ma zonton Pipi:
+ Jezuz, Mari, Jozeb +
Grit en anv Doue ma tapin jiboez sof-kont.
Evelse bezet graet!
Ha mar degouezhe da baotred Mari-Robin, an archerien, dont en arbenn dezhañ, goulenn a raent digantañ e baper kement hag abuziñ o amzer, ha goude ober sin da lenn e lavarent kuit a c’hoarzhin:
“Eus ar c’hentañ, ma den mat, derc’hit da vont, rak gwelout a reomp emañ pep tra ganeoc’h hervez al lezenn...”
Tanfoeltr troad ne lakaje en iliz, na zoken deiz obidoù e vignon nesañ. N’eo ket abalamour ne oa ket un den a feiz, ar c’hontrol eo; re vil, war a grede dezhañ, e veze graet d’an Aotrou Doue en ilizoù, ha hervezañ re griz holl e oa ar veleien: “Ur vezh eo dezho,” emezañ, “leuskel hor Salver da baouranteiñ e noazh-pilh, koulz eo lavarout, war e groaz.” Bez’ e oa ivez en e di ur groaz, hag ur pikol hini gant un Aotrou Doue tachet warni evel m’eo dleet, met hennezh ’vat ne c’houzañve ket gant ar riv, rak gwisket e oa dezhañ ur gorfenn stamm hag un tamm bragoù voulouz. Hogen kerse ’oa gant e berc’henn o vezañ n’en devoa ket kavet tu da lakaat ur re votoù koad en e dreid.
Kempennet en devoa e kambr al laezh ur seurt chapelig gant skeudennoù sant Erwan, sant Tual ha sant Jozeb, patron ar barrez, treset ha livet war ar mogerioù gwenn-raz gant brudetañ arzour ar c’horn-bro, Mabig ar Remon, skarzher seminaloù, ur c’hwil all, pa lavaran, itrik e-leizh ennañ. Ne live Mabig nemet gant huzil, raz, pri ruz ha pri melen, hag evit an daoulagad, bleu kannerezed. Brav a-walc’h e teue gantañ ha pedet e veze zoken gant Aotronez — Anatol ar Braz ha Botrel da skouer — da livañ sent en o zi. A-us d’an aoter — ur c’hozh laouer-doaz — e oa stag ar C’hrist bragezennet emaon o paouez komz dioutañ. Da bep gouel bras, Nedeleg, Pask, hag eveljust da sul ar Beuz (deiz pardon Priel), da ouel sant Erwan ha sant Jozeb e kane Yann ar gousperoù hep sakrist na kolist, evel ma teue gantañ. Ger latin ebet ne veze klevet eno ; rankout a rae e barrezianiz tremen gant Ne n’eus ket e Breizh, Ni ho salud, Steredenn vor, O kalon sakr!, Sant Jozeb, pried Mari hag Un Doue hepken adori met sarmon a rae mestr an ti, ha bep tro diwar fallagriezh ar veleien: “Bete pegoulz,” emezañ, “e laoskint o Mestr hag o C’hrouer kuit a lostenn hag a vragoù?” Kloc’h ebet ne oa er chapel met plaen ha brav e rae ma zonton hep kleier, rak desket en devoa digant e geneil Mabig ar Remon ober gant e c’henou kement son a veze ret: gout’ouie da skouer tintañ ar c’hlaz, an añjeluz, kloc’h an tan, ha dreist-holl brallañ ar c’hleier. A-zruilhadoù e tirede ar saverien o fri d’ar gousperoù war zigarez skrignal hag ober goap.
“Arsa, Yann,” e c’houlenne hini pe hini berr warnañ, “daoust ha n’on ket re ziwezhat d’an ofis?”
“Nann ’ta,” emezañ, “amzer ’zo, n’eus bet c’hoazh nemet ar son gentañ...”
Diouzh klevout ma zad, ur barzh a oa ivez e donton Yann, un dra bennak moarvat evel Yann ar Minouz, ginidik eus ar Roc’h Velen, e Priel. N’eus manet eveljust roud ebet eus e oberennoù peogwir ne ouie na lenn na skrivañ, met plijout a rae dezhañ kanañ e sonioù hag e werzioù war lein un dosenn damdost d’e di en ur seniñ ur violoñs bihan-bihan, ur c’hoariell a ugent real bennak prenet gantañ e foar Dreger. Ra glevo da virviken Yann gaezh, Mabig ar Remon ha Yann ar Minouz, du-hont, e baradoz an dud didro, kleier ha violoñsoù an eürusted beurdadus!
Daoust hag-eñ ne dennan ket un nebeudig da vrasañ oristal em c’herentiezh? N’eo ket abalamour ma ’z oa douget da wiskañ ar sent, na dre ma plije dezhañ kanañ ar gousperoù e brezhoneg penn-da-benn, met o vezañ ma verve faltazi, ha marteze fentigell e-leizh en e gokenn, o vezañ ma ’z eo bet un aozer gwerzioù, gwell dister emichañs, met da vihanañ un damskeud, ur raktres eus un arzour. N’ouzer ket bete vremañ meur a dra diwar-benn ar hir-herêrezh, hogen ne oa ket peurechu ma nav bloaz pa grogis da blediñ gant ar c’hoariva."
